Αγορά - Ξ. Παλίρροια

ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΧΑΛΚΙΔΑΣ - 2ο  ΓΕΛ -  Τμήμα Α5

Διαδρομή 4 : πλατεία Αγοράς - λεωφόρος Βενιζέλου - πλατεία και ναός Αγίας Βαρβάρας - Αρχαιολογικό Μουσείο - Δικαστικό Μέγαρο - οδός Αγγελή Γοβιού - πλατεία Ποθητού Καμάρα - ξενοδοχείο Παλίρροια

Ο ΒΡΩΜΕΡΟΣ ΟΧΘΟΣ :

«Πριν πέσουν τα τείχη, η γύρω από τη σημερινή λεωφόρο Βενιζέλου περιοχή, μέχρι τα τέλη του 19ου αι. ήταν ένας «βρωμερός όχθος». Μόνο μετά την τμηματική κατεδάφιση των τειχών και τους σεισμούς του 1894, οπότε ο Δήμος παραχώρησε τμηματικά οικόπεδα για ανέγερση δημόσιων κτιρίων από την έκταση που προέκυψε μετά την επίχωση  του χάνδακα του κυρίως φρουρίου, μεταξύ Άνω και Κάτω Πύλης, αρχίζει να μορφοποιείται κατά την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα, αυτή η πλέον κεντρική περιοχή της πόλης»

                                            Ε. Ιωαννίδης, 1836 – 2000 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΧΑΛΚΙΔΕΩΝ

Πριν ξεκινήσουμε τη διαδρομή μας, ας δούμε στο παρακάτω Πολεοδομικό Διάγραμμα του 19ου αιώνα τη συνοικία του Κάστρου με τα τείχη, την τάφρο (χάνδακα) και τη συνοικία του Προαστείου (Ξώχωρου) και ας εντοπίσουμε στο ίδιο διάγραμμα τη διαδρομή μας : Αγορά, Αγ. Βαρβάρα, λεωφόρος Βενιζέλου, Μουσείο, Δικαστήρια, οδός Γοβιού, ξενοδοχείο  Παλίρροια.

Ας δούμε τώρα και από ψηλά, με τη βοήθεια της σημερινής παρακάτω αεροφωτογραφίας, την ίδια περιοχή.

Ι. ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΓΟΡΑΣ

Είναι η μεγάλη πλατεία της Αγοράς, που περιβάλλεται από τη λεωφόρο Βενιζέλου και τις οδούς Νεοφύτου, Κριεζώτου και Παπαναστασίου. Προέκυψε -μετά την ανάπλαση του 2000- από τις δύο συνεχόμενες παλαιότερες πλατείες της «Εβδομαδιαίας Αγοράς» και των «Εμπόρων». Το επίσημο όνομά της είναι πλατεία «Δημάρχου Ν. Βασιλείου». Το ανακαλύψαμε στην πινακίδα που κρύβει η ερειπωμένη Δημοτική Αγορά στη συμβολή της προέκτασης της Νεοφύτου με τη Βενιζέλου.

Ο Νικόλαος Δημοσθένους Βασιλείου, γιατρός, γεννήθηκε στη Χαλκίδα το 1864. Ήταν μέλος της Επαναστατικής Επιτροπής Χαλκίδος κατά την Επανάσταση στο Γουδί το 1909. Υπήρξε ένας από τους ιδρυτές του κόμματος των Φιλελευθέρων και εξελέγη βουλευτής το 1909  και το 1912. Εξελέγη Δήμαρχος Χαλκιδέων το 1925 και το 1929 έως το 1934. Επί της δημαρχίας του κατασκευάσθηκε η Νέα Δημοτική Αγορά, η πρώτη δεξαμενή στη θέση Βελή-Μπαμπά (σημερινό Γ΄ Γυμνάσιο) και ένα μέρος του δικτύου ύδρευσης της πόλης.

ΟΙ ΔΥΟ ΠΛΑΤΕΙΕΣ   -   ΤΟ ΜΠΑΪΡΑΚΛΙ ΤΖΑΜΙ   -   Ο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΤΑΦΟΣ

Μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα στη συμβολή της σημερινής πλατείας με την οδό Νεοφύτου υπήρχε, το μεγάλο Μπαϊρακλί ή Περγιακλί τζαμί (τζαμί της σημαίας).

Μέχρι το 1982, από τις 26 Ιουλίου μέχρι τις 2 Αυγούστου, στον ίδιο χώρο γινόταν κάθε χρόνο η μεγάλη «Εμποροπανήγυρις» (παζάρι).  Κάθε Δευτέρα μέχρι πριν λίγες δεκαετίες γινόταν η “Εβδομαδιαία Αγορά”, η Λαϊκή, από όπου πήρε και το όνομά της η πλατεία.

Η πλατεία «Εβδομαδιαίας Αγοράς» το 1936 μετονομάστηκε σε πλατεία «Κριεζώτου», το 1940 σε πλατεία «Εβδομαδιαίας Αγοράς» εκ νέου, το 1945 σε πλατεία «Αριστοτέλους» και το 1946 σε «Δημάρχου Ν. Βασιλείου».

Η πλατεία «Εμπόρων», συνεχόμενη της πλατείας «Εβδομαδιαίας Αγοράς», το 1945 μετονομάστηκε σε πλατεία Νοέλ Μπαίκερ, προς τιμήν του βρετανού πολιτευτού και υπουργού. Στις 8 Απριλίου του 1954 πολλοί μαθητές που συμμετείχαν σε συλλαλητήριο για την απελευθέρωση της Κύπρου, απομάκρυναν τις πινακίδες της συγκεκριμένης ονοματοθεσίας της πλατείας και υπέβαλαν υπόμνημα  στο τότε Δημοτικό Συμβούλιο για τη μετονομασία της σε πλατεία Κύπρου. Το Δημοτικό συμβούλιο όμως ανέβαλε τη λήψη σχετικής απόφασης. 

Κατά τις ανασκαφές του 2000 για την κατασκευή του υπόγειου πάρκινγκ ήρθαν στο φως εκτός από τα θεμέλια του Μπαϊρακλί τζαμί και αρχαιολογικά ευρήματα της Ελληνιστικής κυρίως περιόδου, όπως ο κτιστός τάφος Μακεδονικού τύπου που καλύπτει το στέγαστρο στη Ν.Δ. πλευρά της σημερινής πλατείας.

      

Τάφοι Μακεδονικού τύπου στη Χαλκίδα

Η μακεδονική παρουσία στην Εύβοια κατά την Αρχαιότητα ήταν αρκετά έντονη. Αποτέλεσμα της παρουσίας αυτής ήταν να επηρεασθεί τόσο η ευβοϊκή προσωπογραφία όσο και οι διάφορες συνήθειες, η αγγειογραφία και η ταφική αρχιτεκτονική με τα ταφικά έθιμα. Τα ωραιότερα και ίσως τα καλύτερα διατηρημένα παραδείγματα τάφων Μακεδονικού τύπου προέρχονται από την Ερέτρια, την Αμάρυνθο και τη Χαλκίδα.  Είναι λίγοι σε αριθμό και οι περισσότεροι κατεστραμμένοι εντελώς. Εντάσσονται  στα μεγάλα ταφικά σύνολα της πόλης που είναι σε παράκτιες κυρίως θέσεις. Έχουμε λοιπόν έναν τάφο στον οικισμό των Πελοποννησίων, έναν στην περιοχή Βροντού, τέσσερις στην περιοχή του Αγίου Στεφάνου και άλλους στο λόφο του Μπαταριά.

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ : Παπίλα Άννα - Μαρία, Ρίζου Ειρήνη, Σασσάνη Νικολέτα, Σπυράκης Σπύρος

ΙΙ. ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΧΑΛΚΙΔΑΣ

Η σημερινή εικόνα  της εγκαταλελειμμένης Δημοτικής Αγοράς είναι αποκαρδιωτική. Ωστόσο το κτηριακό αυτό συγκρότημα άλλοτε αποτελούσε την κυψέλη της οικονομικής και της κοινωνικής ζωής της Χαλκίδας. Και παρόλο που η Δημοτική Αγορά Χαλκίδας έχει κριθεί τρεις φορές ως διατηρητέο μνημείο, με αποφάσεις του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων (22/3/2006, 13/3/2014, 18/12/2014), ακόμη η αποκατάστασή της δεν έχει επιτευχθεί.

Στο ενημερωτικό φυλλάδιο της ¨Ομάδας Πρωτοβουλίας Πολιτών για τη διάσωση της Δημοτικής Αγοράς Χαλκίδας¨ αναζητώντας κάποια στοιχεία για το παρελθόν της Δημοτικής Αγοράς, ανακαλύψαμε ότι «τέμνει ιστορικά 3 αιώνες» και αποτελείται από κτίρια δύο περιόδων :

κτίρια Α΄ φάσης : τα 4 πρώτα κτίσματα νεοκλασικού ρυθμού που σχηματίζουν το πρώτο ¨Π¨, χτίστηκαν το 1887, με υλικά από τα γκρεμισμένα τείχη του Κάστρου της Χαλκίδας, επί δημαρχίας Η. Γαζέπη. Στο εσωτερικό του ¨Π¨ υπήρχαν υπαίθριοι πάγκοι. Σ’ αυτό το χώρο πραγματοποιήθηκε η πρώτη Έκθεση Γυναικείας Βιοτεχνίας.

κτίρια Β΄ φάσης:  Οι αναγνωρισμένοι αρχιτέκτονες Σόλων Κυδωνιάτης και Γαβριήλ Βαγιανός, με το ψευδώνυμο «Νεοέλληνες», κερδίζουν το 1928 τον πανελλήνιο αρχιτεκτονικό  διαγωνισμό  για την επέκταση της αγοράς  και σχεδιάζουν το δεύτερο ¨Π¨ στο ρυθμό του Μοντέρνου Κινήματος (Bauhaus). Το 1932 τα νέα κτήρια διαθέτουν καταστήματα με υπόγεια και πατάρια, ενώ ο διάκοσμος φέρει στοιχεία Art Deco.

Στο διαμορφωμένο πλέον νέο κτήριο στεγάστηκαν : το πρώτο Μουσείο της Χαλκίδας, η Φιλαρμονική του Δήμου, το πρώτο Εργατικό Κέντρο, η Αγορανομία και η Τουριστική Αστυνομία.  Το 1937 έγινε η Α΄ Πανευβοϊκή Έκθεση βιομηχανικών και αγροτικών προϊόντων αλλά και Καλών Τεχνών. Επί Κατοχής η Δημοτική Αγορά φιλοξένησε το συσσίτιο για τα παιδιά.

Για το παρόν και το μέλλον της Δημοτικής Αγοράς αξίζει να διαβάσει κανείς την έκθεση της Αρχιτεκτονικής σχολής του Πολυτεχνείου και κυρίως τα συμπεράσματα που παραθέτουμε στη συνέχεια.

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΕΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ

ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΧΑΛΚΙΔΑΣ

Δημοτική Αγορά Χαλκίδας, συμπεράσματα και προτάσεις. 

.... Με βάση τα παραπάνω, η Σχολή πιστεύει ότι η Δημοτική Αγορά Χαλκίδας, η οποία χρονολογείται από τα τέλη του 19ου αιώνα, αποτελεί σημαντικό στοιχείο ιστορικής μνήμης για την πόλη, είναι εντεταγμένη στον πυρήνα του εμπορικού κέντρου της και αποτελεί μορφολογικά επιτυχή σύνθεση της νεοκλασικής μορφολογίας του αρχικού κτηρίου με την προσθήκη του κτηρίου του 1930, και κατά συνέπεια πρέπει να διατηρηθεί και ως μορφή και ως χρήση.

Είναι προφανές ότι θα πρέπει να αποκατασταθούν πλήρως τα κτήρια του συγκροτήματος με πολύ προσοχή, αφαιρουμένων των νεωτέρων προσθηκών και αλλοιώσεων. Επίσης,  σε καμία περίπτωση δε θα πρέπει να προστεθούν νέοι όγκοι κτηρίων αλλά να παραμείνει η ογκοπλαστική σύνθεση που προέκυψε στο Μεσοπόλεμο. Θα μπορούσε να γίνει αφαίρεση πλακών στον εσωτερικό χώρο της Αγοράς, ώστε να δημιουργηθεί (ή ίσως και να επαναδημιουργηθεί) ανοικτός ελεύθερος χώρος στο εσωτερικό.

 Ως προς τη χρήση, θα πρέπει φυσικά να παραμείνει ως χώρος Δημοτικής Αγοράς,  αλλά θα είναι δυνατή η συμπλήρωσή της με συνάδουσες χρήσεις, όπως βιοτεχνικά εργαστήρια, αναψυκτήρια, εστιατόρια, ακόμη και χώρους πολιτιστικών εκδηλώσεων που θα λειτουργούν σε συνδυασμό με τη λειτουργία της Αγοράς (παράλληλα ή άλλες ώρες, ανάλογα με την εκδήλωση).

 Τα εκφρασθέντα  από ορισμένους φορείς επιχειρήματα ότι πρέπει να κατεδαφιστεί, διότι είναι σε πανάθλια κατάσταση με τρωκτικά κλπ, θα πρέπει πλέον να σταματήσουν να χρησιμοποιούνται. Είναι το μόνιμο επιχείρημα από δεκαετιών σε πάρα πολλές περιπτώσεις, και δε δείχνουν πλέον άγνοια αλλά δόλο, δεδομένου ότι όλα τα παλιά κτήρια που είναι εγκαταλειμμένα φθάνουν σε τέτοιες καταστάσεις, ακόμη και η Ακρόπολη των Αθηνών ήταν το 1832 πανάθλιος και βρώμικος οικισμός! Είναι προφανές ότι γνωρίζοντας τις δυνατότητες μια αποκατάστασης δε μετρά η εξαθλίωση από την εγκατάλειψη, μια και είναι αναστρέψιμη κατάσταση. Όμως, μετά από πολλαπλασιαζόμενη χρήση αυτού του επιχειρήματος, δε θα μπορεί πλέον να αντισταθεί κανείς στον πειρασμό να αναρωτηθεί μήπως η εγκατάλειψη είναι σκόπιμη, για να χρησιμοποιηθεί αυτό το επιχείρημα και να κατεδαφιστεί το κτήριο.

 Τονίζεται και πάλι με έμφαση ότι όλες οι φθορές και βλάβες, ακόμη και στους φέροντες οργανισμούς, όπως τις πλάκες από οπλισμένο σκυρόδεμα του Μεσοπολέμου είναι αποκαταστάσιμες και αναστρέψιμες, και αν κάποιος ισχυριστεί το αντίθετο ή δε γνωρίζει από αποκαταστάσεις ή εξυπηρετεί ενσυνείδητα άλλα συμφέροντα ξένα προς τους πολίτες της Χαλκίδας.

  Η Σχολή, θεωρεί πολύ σωστή τη θέση του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Ευβοίας για τη διενέργεια Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού, αλλά σε καμία περίπτωση στην κατεύθυνση που τον θέτει ο Σύλλογος, δηλαδή της κατεδάφισης και ανέγερσης ενός νέου κτηρίου και μάλιστα με διαφαινόμενες προθέσεις «αξιοποίησης» του Συντελεστή Δόμησης, κατασκευή πάρκινγκ κ.α. Ο Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός θα πρέπει να έχει αντικείμενο την αποκατάσταση των δύο φάσεων (1895 και 1935), την αποκάθαρση από νεώτερες προσθήκες και τον εμπλουτισμό με νεώτερες αλλά συνάδουσες χρήσεις, όπως αναλύθηκε.

 Η πόλη της Χαλκίδας ήταν μια πόλη με πλούσια ιστορία, αρχαία, βυζαντινή, ενετική, οθωμανική, ελληνικού νεοκλασικισμού, μοντέρνου κινήματος, από την οποία ελάχιστα έως καθόλου έχουν απομείνει τεκμήρια και η σύγχρονη Χαλκίδα ασφυκτιά στο μπετόν, την άσφαλτο, την κυκλοφορία και το καυσαέριο, στη γνωστή τυποποιημένη «αθηναϊκή πολυκατοικία». Ας μην καταστρέφονται τα τελευταία δείγματα ανθρώπινης πολεοδομίας και αρχιτεκτονικής και ας προσπαθήσουμε όλοι να «επαναβιώσουν» χώροι οι οποίοι θα προσθέσουν ζωή αλλά και ανάσα στην πόλη.

 Πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι η Χαλκίδα έως το 1885 διατηρούσε πλήρη την οχύρωσή της, όπως άλλωστε και πλήθος άλλων πόλεων  στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα τείχη της Χαλκίδας κατεδαφίστηκαν από «ρέκτες και φιλοπρόοδους» Δημάρχους και βουλευτές, με το σκεπτικό να «επανενωθεί η πόλη, να αναπνεύσει και να εξαφανιστούν οι μνήμες της ενετοκρατίας και της τουρκοκρατίας», σκεπτικό με το οποίο κατεδαφίστηκαν και τα ενετικά τείχη του Ηρακλείου κ.α., σκεπτικό το οποίο τότε ο γνωστός ιστορικός William Miller χαρακτήρισε δικαίως ως βαρβαρότητα, και για το οποίο  τώρα οι Χαλκιδείς έχουν μετανιώσει, αλλά είναι πια πολύ αργά (βλ. Ι.Ιωαννίδης, 1836-2000 η Ιστορία του Δήμου Χαλκιδέων, Χαλκίδα 2002).

 Πρέπει να τονιστεί ότι σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις έγινε μεν το λάθος να κατεδαφίσουν τα τείχη τους (Βιέννη, Βερολίνο κ.α.), αλλά ο χώρος ο οποίος προέκυψε αποδόθηκε στη δημόσια χρήση, για παράδειγμα στην Βιέννη δημιουργήθηκε το Ring με πλατείες, λεωφόρους και πλήθος πάρκων και δημοσίων κτηρίων (Βοτανικός κήπος, Δημοτικό Πάρκο, Μουσείο Τέχνης, Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, Κοινοβούλιο, Δημοτικό Θέατρο, Ανάκτορα, Χρηματιστήριο, Πανεπιστήμιο, Πολυτεχνείο κ.α.). Ούτε στο Ηράκλειο όμως ούτε στη Χαλκίδα προέκυψε έστω και ένας ελάχιστος δημόσιος χώρος, όλη η περιοχή κατατμήθηκε και διανεμήθηκε σε οικόπεδα, τα οποία οικοδομήθηκαν και η πόλη, αντί να αναπνεύσει, ασφυκτιά περισσότερο, και αυτό δείχνει ότι κάποιοι χειραγώγησαν την κοινή γνώμη για να προσπορίσουν ίδιον όφελος, όπως δυστυχώς συμβαίνει και σήμερα…

Σημειώνεται με έμφαση ότι η παλαιά «Πλατεία Εμπόρων» έχει ήδη αλλοιωθεί με την κατασκευή του υπόγειου σταθμού στάθμευσης αυτοκινήτων και τις οικοδομήσεις πολυκατοικιών επί των οδών που την περιβάλλουν. Δυστυχώς η ανακατασκευή της πλατείας αυτής έγινε με βάση τα «αθηναϊκά πρότυπα», δηλαδή την πλήρη τσιμεντοποίησή της, και την κατασκευή κάποιων «επιπέδων», παιδικών χαρών και άλλων στοιχείων τα οποία δεν έχουν καμία ενότητα ούτε καν προθέσεις αρχιτεκτονικής σύνθεσης. Έγιναν απλά για να δικαιολογήσουν την καταστροφή της παλιάς νεοκλασικής πλατείας, ενώ θα μπορούσε να κατασκευαστεί ο υπόγειος σταθμός των οχημάτων, αλλά να παραμείνει η υπέργεια μορφή της πλατείας, με τη φύτευσή της και τη νεοκλασική της σύνθεση. Αυτό βέβαια προϋπέθετε αυξημένο κόστος, για να είναι δυνατή η φύτευση με δένδρα και όχι άνθη και χλοοτάπητα. Αυτό βέβαια γίνεται σε κατασκευές υπογείων χώρων στάθμευσης στο εξωτερικό όχι όμως στη χώρα μας, όπου το εργολαβικό κέρδος μετρά περισσότερο από τη σωστή πολεοδομία, και όπου θριαμβεύει ο ελληνικός αρχοντο-χωριατισμός του μπετόν και του γκαζόν.

 Πιστεύω ότι μια σωστή αποκατάσταση, με βάση τις αρχές που αναλύθηκαν, θα δώσει ένα ιδιαίτερα ζωντανό στοιχείο στην πόλη, μια Δημοτική Αγορά σφύζουσα από ζωή και πλήρως συνδεδεμένη με την περιβάλλουσα αγορά και το εμπορικό κέντρο γενικότερα της Χαλκίδας, με καταστήματα, βιοτεχνίες, αναψυκτήρια, εστιατόρια, χώρους πολιτιστικών και άλλων εκδηλώσεων, με αποκαταστημένους τούς χώρους της Δημοτικής Αγοράς στο σύνολό τους, περιφερειακά και εσωτερικά, που θα αναδείξουν τα νεοκλασικά και τα μεσοπολεμικά στοιχεία τους, ακόμη και με φύτευση υψηλών δένδρων μέσα στον εσωτερικό χώρο της, ώστε να αποτελέσει πόλο έλξης τόσο για τους ξένους όσο και για τους κατοίκους της πόλης.

Ας δούμε, πέρα από το εργολαβικό κέρδος, πώς λειτουργούν τέτοιες αγορές ακόμη και στη γειτονική μας Τουρκία (για παράδειγμα, τα διεθνώς γνωστά  Καπαλί Τσαρσί και  Μισίρ Τσαρσί), και ας δούμε τι μόνιμα έσοδα προσπορίζουν στο Δήμο τέτοιες κατασκευές και λειτουργίες, πέραν της απλής αντιπαροχής, μέσω της οποίας ο μεν εργολάβος καταστρέφει την πόλη, παίρνει ένα κέρδος το οποίο μεταπουλά και φεύγει, ο δε Δήμος παίρνει ένα μικρό ποσοστό της πραγματικής αξίας του ακινήτου και αποξενώνεται από το δημόσιο χώρο του, αντί να έχει ένα μόνιμο έσοδο από την ενοικίαση των καταστημάτων,  επιπλέον χώρους για κάθε είδους δημοτικές εκδηλώσεις και χρήσεις και βεβαίως την προσφορά στην πόλη ενός ζωντανού, όμορφου και λειτουργικού πολεοδομικού, αρχιτεκτονικού αλλά και ιστορικού της στοιχείου. 
Αθήνα, 17 Αυγούστου 2005
Γεώργιος Μ. Σαρηγιάννης

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ : Πασσά Χαρά, Ρεζέ Αναστασία, Σπανού Ειρήνη

 ΙΙΙ. ΛΕΩΦΟΡΟΣ  ΕΛΕYΘΕΡΙΟΥ ΒEΝΙΖΕΛΟΥ

Είναι η κεντρικότερη λεωφόρος της πόλης. Αρχίζει από την παραλία και καταλήγει στην οδό Αντιγόνου, στην περιοχή της Βουλιαγμένης. Ονομάσθηκε έτσι προς τιμήν του μεγάλου πολιτικού και πρωθυπουργού Ελ. Βενιζέλου. Πριν ονομαζόταν Αριστοτέλους, προς τιμήν του μεγάλου αρχαίου φιλοσόφου, που η μητέρα του καταγόταν από την Εύβοια και ο ίδιος πέρασε τα τελευταία του χρόνια στη Χαλκίδα.

Από το 1901 όμως μέχρι σήμερα άλλαξε πολλές φορές όνομα, «παρακολουθώντας» τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα. Στο βιβλίο του Ε. Ιωαννίδη «Η Χαλκίδα και οι δρόμοι της» με έκπληξη ανακαλύψαμε ότι :

• 1901 ονομάζεται Αριστοτέλους
• 1912 μετονομάζεται σε Βενιζέλου
• 1916, στα πλαίσια του Εθνικού Διχασμού, μετονομάζεται σε Βασιλέως Κωνσταντίνου
• 1917 επανέρχεται η ονομασία Βενιζέλου
• 1935 μετονομάζεται σε Παναγή Τσαλδάρη (πρωθυπουργός 1932-33 και 1933-35)
• 1936 επανέρχεται για λίγο το παλιό της όνομα, το Αριστοτέλους
• 1937 μετονομάζεται σε Ιωάννου Μεταξά
• 1941 επιστρέφει το όνομα Αριστοτέλους
• 1945 και μόνο για λίγους μήνες μετονομάζεται σε Τσώρτσιλ (Άγγλος πρωθυπουργός)
• τέλη του 1945 επανέρχεται η ονομασία Βενιζέλου.

Το όνομα αυτό διατηρεί μέχρι σήμερα ή μήπως όχι ;

Στους χάρτες της Google εμφανίζεται ως Μαργαρίτη (!). Πότε έγινε η μετονομασία της και για ποιον Μαργαρίτη πρόκειται, τον Α. Μαργαρίτη, δήμαρχο της περιόδου 1956-1959 ή τον Σ. Μαργαρίτη, δήμαρχο από το 1987 έως το 1994 ;

Εκτός όμως από «τις περιπέτειες του ονόματος», ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα παρακάτω:

• το αρχικό τμήμα της λεωφόρου Βενιζέλου, από την Αγγελή Γοβιού μέχρι το Αρχαιολογικό Μουσείο περίπου,  βρίσκεται πάνω στη μπαζωμένη τάφρο του Μεσαιωνικού Κάστρου
• στο ύψος της οδού Καραμουρτζούνη υπήρχε η Κάτω Πύλη του Κάστρου και η Άνω Πύλη του απέναντι από την πλατεία Αγοράς
• στη θέση του σημερινού ΟΤΕ υπήρχε παλιότερα το 1ο και το 2ο Δημοτικό σχολείο Χαλκίδας
• στη θέση του σημερινού πάρκινγκ δίπλα από την Εθνική τράπεζα υπήρχε το Σχολαρχείο (παλαιότερος τύπος Λυκείου)
• παλαιότερα πολλά νεοκλασικά κτίσματα κοσμούσαν την οδό Αριστοτέλους, που όμως κατεδαφίστηκαν, όπως το ωραιότατο διόρωφο σπίτι του Κιαπέκου στη διασταύρωση με την οδό Καραμουρτζούνη.

Σήμερα έχουν απομείνει ελάχιστα σε καλή κατάσταση, όπως το Δικαστικό Μέγαρο, το Αρχαιολογικό Μουσείο, το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο ... , και άλλα σε λιγότερο καλή, όπως ο επάνω όροφος της γωνίας με την πλατεία Αγοράς.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος (1864 – 1936) ήταν Έλληνας πολιτικός που διετέλεσε πρωθυπουργός της Κρητικής Πολιτείας και επτά φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας. Ως πολιτικός διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στο Κρητικό Ζήτημα καθώς και στα πολιτικά δρώμενα της Ελλάδας. Οργάνωσε την Επανάσταση στο Θέρισο και το 1910 ανέλαβε την πρωθυπουργία της Κρητικής Πολιτείας, την οποία εγκατέλειψε λίγους μήνες αργότερα για να αναλάβει την πρωθυπουργία στην Ελλάδα, κατόπιν προσκλήσεως του Στρατιωτικού Συνδέσμου. Από την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου τάχθηκε υπέρ της Αντάντ, διαφωνώντας ανοιχτά με τη στάση του Βασιλιά. Λόγω αυτής της διαφωνίας, αν και είχε εκλεγεί πρωθυπουργός, εκδιώχθηκε με απόφαση του Βασιλιά Κωνσταντίνου του Α΄, δημιουργώντας τα γεγονότα του Εθνικού Διχασμού. Επέστρεψε στην πρωθυπουργία την περίοδο 1917 - 1920, αλλά εγκατέλειψε την Ελλάδα μετά την ήττα του στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920. Επέστρεψε το 1924 για λίγους μήνες και το 1928 εξελέγη πάλι πρωθυπουργός. Τον Ιανουάριο του 1935 έγινε για τελευταία φορά πρωθυπουργός και το Μάρτιο του ίδιου χρόνου, μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, κατέφυγε στο Παρίσι, όπου και απεβίωσε. Θάφτηκε σε ύψωμα στο Ακρωτήρι της Κρήτης, κοντά στο μέρος όπου γεννήθηκε. Ως πρωθυπουργός της Ελλάδας επέφερε μεταρρυθμίσεις σχεδόν σε όλους τους τομείς του κράτους, με κύριο σκοπό την οργάνωση της χώρας στα πρότυπα αστικού κράτους. Παράλληλα οργάνωσε αξιόμαχο στρατό, τον οποίο εκμεταλλεύθηκε στις πολεμικές συρράξεις, διπλασιάζοντας την εδαφική έκταση της Ελλάδας.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ

Γεννήθηκε στα Στάγειρα της Μακεδονίας (384 π.Χ.) και πέθανε στη Χαλκίδα (322 π.Χ.) από χρόνιο στομαχικό νόσημα. Θεωρείται ως ένας από τους διασημότερους και πιο μεγάλους Αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους, μαζί δε με τον Πλάτωνα αποτελούν τη φαεινή δυάδα του πνευματικού αρχαίου κόσμου. Ίσως να είναι και το πιο μεγάλο πνεύμα όλων γενικά των αιώνων και των εποχών.

Σε ηλικία 18 ετών πήγε στην Αθήνα και γράφτηκε στη Σχολή του Πλάτωνα, την Ακαδημία, όπου μαθήτευσε επί είκοσι ολόκληρα χρόνια. Το 342 π.Χ. ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος τον κάλεσε και του ανέθεσε τη διαπαιδαγώγηση του γιου του Αλέξανδρου, που ήταν τότε μόλις 13 ετών. Μετά όμως την αναχώρηση του τελευταίου για τη μεγάλη εκστρατεία του, το 335 π.Χ., γύρισε στην Αθήνα, όπου ίδρυσε τη δική του Σχολή, το Λύκειο. Το 323 π.Χ., όταν έφτασε στην Αθήνα η είδηση ότι ο Αλέξανδρος πέθανε, ο Αριστοτέλης αισθάνθηκε ως Μακεδόνας ανεπιθύμητος στην πόλη και ήρθε να ζήσει στη Χαλκίδα, στο σπίτι της μητέρας του, όπου και πέθανε την επόμενη χρονιά.

Τα έργα του μεγάλου αυτού φιλοσόφου έχει υπολογισθεί ότι ανέρχονται συνολικά σε 400, από τα οποία όμως δυστυχώς τα περισσότερα χάθηκαν. Από τα διασωθέντα πιο σπουδαία θεωρούνται τα : `Περί ουρανού`, `Περί γενέσεως και φθοράς`, `Μετεωρολογικά`, `Σοφιστικοί έλεγχοι`, `Περί ζώων` (γενέσεως, κινήσεως, μορίων), `Περί ψυχής`, `Περί ύπνου και εγρηγόρσεως`, `Περί μακροβιότητας και βραχυβιότητας`, `Μετά τα φυσικά`, `Ηθικά μεγάλα`, `Ηθικά Νικομάχεια`, `Πολιτικά`, `Αθηναίων Πολιτεία`, `Ρητορικά`, `Ποιητική` κ.λπ.

Ο Αριστοτέλης εισήγαγε στη φιλοσοφία και τις επιστήμες το θετικισμό, κατά αντίθεση προς τον ιδεαλισμό του Πλάτωνα. Θεωρείται ο δημιουργός πλείστων όσων επιστημών, των οποίων και έθεσε έκτοτε τις σταθερές τους βάσεις, όπως είναι η φυσική και μεταφυσική, η ψυχολογία, η λογική, η ρητορική κ.α. O Αριστοτέλης αποτελεί το θεμέλιο όλης της μεταγενέστερης φιλοσοφίας. Σύμφωνα με τη διατύπωση ενός από τους εγκυρότερους σύγχρονους μελετητές του, «κανένας πριν από αυτόν δεν είχε συνεισφέρει τόσο πολύ στη γνώση και κανένας μετά από αυτόν δεν μπορεί να φιλοδοξεί να συναγωνιστεί τα επιτεύγματά του». Ολόκληρα τμήματα της φιλοσοφίας του Αριστοτέλη ισχύουν ακόμη και σήμερα. H αριστοτελική βιολογία ξεπεράστηκε μόλις το 19° αιώνα. H τυπική λογική είναι πλήρως αριστοτελική, η φιλοσοφία της επιστήμης στηρίζεται στις δικές του βασικές διακρίσεις, ενώ η αριστοτελική ηθική και πολιτική φιλοσοφία έχει αναβιώσει στις μέρες μας και διατηρεί σημαντικούς υποστηρικτές. H ανάγνωση επομένως των πραγματειών του Αριστοτέλη δεν έχει μόνο ιστορικό ενδιαφέρον.

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ : Ραγιάς Γιάννης, Ρουμελιώτη Μάγδα, Σταματίνης Νίκος

                                      IV. ΠΛΑΤΕΙΑ – ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ

Η πλατεία Αγίας Βαρβάρας βρίσκεται στην παλιά συνοικία του Μεσαιωνικού Κάστρου της Χαλκίδας και περιβάλλεται από τις οδούς Αθανασίου Φίλωνος (πρόεδρος ΠΙΚΠΑ), Δημοσθένους Βασιλείου (υπολοχαγός πεζικού, 1919), Ισαίου (αρχαίος ρήτορας) και Τραπεζουντίου  (ανθυπολοχαγός, 1913).  

Το επίσημο όνομά της είναι πλατεία δημάρχου Αντωνίου Κακαρά, προς τιμήν του πρώτου αιρετού μεταπολεμικού δημάρχου Χαλκιδέων (1951-1956). Το όνομα όμως με το οποίο είναι γνωστή σε όλους είναι πλατεία Αγίας Βαρβάρας, από τον ομώνυμο ναό που βρίσκεται σ’ αυτή.

Όταν κατεδαφίστηκαν τα τείχη του Κάστρου βρέθηκαν ίχνη παλιού χριστιανικού ναού και από τις αγιογραφίες του ανακαλύφθηκε ότι ήταν προς τιμήν της Αγίας Βαρβάρας. Όπως γράφει στις 5/12/1898 η εφημερίδα ¨Παλίρροια¨ , «ο ευσεβής λαός της Χαλκίδας σπεύσας εκκαθάρισε το μέρος αυτό, κηρόν δε και λίβανον προσφέρει πάντοτε και ιδία κατά την μνήμην της Αγίας, ως η χθεσινή, όπου κατά εκατοντάδας προσήρχοντο οι προσκυνηταί προς την Αγίαν και διώκτριαν παντός κακού και ιδίως της ευλογιάς». (Ας σημειωθεί ότι από τα τέλη του 1896 μέχρι τα μέσα του 1897 είχε ¨χτυπήσει¨ τη Χαλκίδα σοβαρή επιδημία ευλογιάς με πολλούς θανάτους).

Μετά από αίτημα «πλείστων χριστιανών» το 1897 το Δημοτικό Συμβούλιο Χαλκιδέων έδωσε άδεια για ανέγερση νέου ναού, ο οποίος εγκαινιάστηκε το 1904. Είναι ένας ναός λιθόκτιστος, σταυροειδής μετά τρούλου και στο εσωτερικό οι τοιχογραφίες είναι δυτικής τεχνοτροπίας. Πίσω από το ιερό υπάρχει πέτρινη στήλη με τη γραφή Β ΑΒ 1931. (Πιθανόν να σημαίνει Βασιλική Αγ. Βαρβάρας).  Σήμερα στο ναό έχουν γίνει αρκετές αλλοιώσεις. Έχει προστεθεί στην κεντρική και Β.Α. είσοδο του ναού κάτι σαν σιδερένια τζαμαρία, πράγμα αταίριαστο προς την υπόλοιπη όψη του ναού. Θα μπορούσε να είχε γίνει λιθόκτιστος πρόναος. Αταίριαστο είναι και το φουγάρο θερμάνσεως που έχει τοποθετηθεί στον τοίχο του ναού, όπως και μια αποθήκη εξωτερική. Όλα αυτά στοιχεία αλλοιώνουν την αρχική μορφή του οικοδομήματος.

Στον περιβάλλοντα χώρο υπάρχει μαρμάρινο τμήμα πιθανόν από αρχαίο κίονα (κάποιοι αρχαιολόγοι τοποθετούν τη θέση του αρχαίου ναού του Ολυμπίου Διός σ’ αυτό το χώρο, όπου βρέθηκε κι ένα μεγάλο πώρινο κιονόκρανο και σχετική επιγραφή, που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο). Στον ίδιο χώρο, σύμφωνα με άλλες πηγές, υπήρχε Οθωμανικό τέμενος, το Φιλίογλου τζαμί.

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ : Ορφανός Γιάννης, Παπαβασιλοπούλου Κατερίνα, Πουρίδη Αλεξάνδρα

V. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Χαλκίδας βρίσκεται στην οδό Ελευθερίου Βενιζέλου 13 και στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό κτίριο  των αρχών του 20ου αιώνα. Το Μουσείο κατασκευάστηκε σε οικόπεδο που δημιουργήθηκε μετά την κατεδάφιση των περιμετρικών τειχών του Μεσαιωνικού Κάστρου. Το 1899 το Δημοτικό Συμβούλιο παραχώρησε το οικόπεδο για ανέγερση Αρχαιολογικού Μουσείου, που θα στέγαζε τις αρχαιότητες της Εύβοιας. Για την ανέγερσή του ο βουλευτής Εύβοιας και υπουργός Ναυτικών Β. Βουδούρης προσέφερε χρηματικό ποσό. Η κατασκευή του κτιρίου ολοκληρώθηκε το 1901 και την επίβλεψη των εργασιών μάλλον είχε ο Νομομηχανικός Εύβοιας Ποθητός Καμάρας.

Η βάση του νεοκλασικού κτιρίου διαθέτει λαξευτή τοιχοποιία κατά το πολυγωνικό σύστημα, ενώ οι γωνίες του ενισχύονται επίσης με λαξευτή τοιχοποιία. Πάνω από την κύρια είσοδο του κτιρίου ανοίγεται αέτωμα και είναι κεραμοσκέπαστο. Το κτίριο διαθέτει μεγάλη αυλή και τρεις αίθουσες, όπου παρουσιάζονται τα εκθέματα.

    

Τα εκθέματα του Μουσείου τοποθετούνται χρονολογικά από την Παλαιολιθική μέχρι και την Ύστερη Ρωμαϊκή Εποχή και προέρχονται από ανασκαφές στην Εύβοια. Η έκθεση του Μουσείου διαθέτει συλλογές με ευρήματα από τον οικισμό και το νεκροταφείο της Μάνικας (2800-1900 π.Χ.), μυκηναϊκή κεραμική και ειδώλια, τη συλλογή Οικονόμου με ευβοϊκή, βοιωτική κεραμική και κοροπλαστική, συλλογή κλασικών και ελληνιστικών νομισμάτων από τη Χαλκίδα, Ερέτρια και την Κάρυστο, ρωμαϊκά αναθηματικά γλυπτά από τη Χαλκίδα και την Αιδηψό, επιτύμβια μνημεία από τη Χαλκίδα, τη νέα Λάμψακο και τιμητικά ψηφίσματα.

Ο επισκέπτης ξεκινά την περιήγηση στο Μουσείο από τον αύλειο χώρο, όπου συναντά ταφικά μνημεία. Σε μία στοά (Στοά Α) εκτίθενται ψηφίσματα, αναθηματικές και αγωνιστικές επιγραφές. Στην πορεία του προς τις τρεις αίθουσες απαντά μια ημικυκλική εξέδρα με τιμητικά ψηφίσματα. Στην κεντρική αυλή του Μουσείου εκτίθενται αρχιτεκτονικά μέλη από την πόλη της Χαλκίδας. Η επόμενη στάση, πριν την είσοδό στις αίθουσες, είναι στη Στοά Β, όπου μπορεί να δει επιγραφές και αγάλματα της Ρωμαϊκής Εποχής. Από το σύνολο των γλυπτών αυτών ξεχωρίζουν ένα άγαλμα της Δήμητρας ή Κυβέλης, το οποίο χρονολογείται στον 4ο αι. π.Χ. και τρεις προτομές αλόγων της Υστεροκλασικής Εποχής. Ακόμα ξεχωρίζουν ένα καθισμένο γυναικείο άγαλμα του 4ου αι. π.Χ., μαρμάρινη επιτύμβια στήλη με παράσταση νέου και σκύλου (β' τέταρτο 4ου αι. π.Χ.), αναθηματική στήλη με παράσταση Πλούτωνα και Διονύσου (μέσα του 4ου αι. π.Χ.), άγαλμα του Αντίνοου (2ος αι. μ.Χ.), ακέφαλο άγαλμα Απόλλωνα ή Διονύσου (ρωμαϊκό αντίγραφο), γυναικείο άγαλμα Ελληνιστικής Εποχής και δυο κεφάλια κούρων Αρχαϊκής Εποχής. 

             

Στις τρεις αίθουσες του Μουσείου τα εκθέματα της Μόνιμης Έκθεσης έχουν ταξινομηθεί χρονολογικά, ώστε να μπορεί ο επισκέπτης να αποκτήσει μια συνολική εικόνα για την αρχαία Εύβοια. Στην πρώτη αίθουσα παρουσιάζονται παλαιολιθικά εργαλεία και νεολιθική κεραμική από διάφορες περιοχές της Εύβοιας, κεραμική από τη Μάνικα (2800-1900 π.Χ.) και από το Αλιβέρι (1900-1650 π.Χ.), πρωτογεωμετρική και γεωμετρική κεραμική από τη Χαλκίδα (1050-700 π.Χ.), καθώς και αντικείμενα μικροτεχνίας αλλά και κυκλαδικά αγγεία και απομιμήσεις τέτοιων από ευβοϊκά εργαστήρια προϊδεάζουν τον επισκέπτη για την πρώιμη τέχνη στην Εύβοια.

                                                               

 
Στη δεύτερη αίθουσα ο επισκέπτης έρχεται αντιμέτωπος με τη μικροτεχνία, κοροπλαστική, πλαστική και κεραμική από την Αρχαϊκή μέχρι και τη Ρωμαϊκή Εποχή. Ξεχωρίζουν ιδιαίτερα δυο κεφάλια κούρων (μέσα του 6ου αι. π.Χ.), κορμοί δυο κούρων από την περιοχή της Χαλκίδας και της Ερέτριας (τέλη 6ου αι. π.Χ.), τρία γυναικεία αγάλματα αφιερωμένα στην Άρτεμη (4ος αι. π.Χ.), καθώς και επιτύμβιες στήλες Κλασικής Εποχής και ένα αναθηματικό ανάγλυφο με τον Πλούτωνα και το Διόνυσο (4ος αι. π.Χ.).

Η τρίτη αίθουσα είναι αφιερωμένη αποκλειστικά στη μεγάλη πλαστική. Αγάλματα του Διονύσου ή του Απόλλωνα (1ος αι. π.Χ.), του Πολυδευκίονα, μαθητή του Ηρώδη του Αττικού (2ος αι. μ.Χ.), στήλη με θυσία από τη Λάρυμνα της Βοιωτίας και μία άλλη με παράσταση του Διονύσου, αλλά και ένας χάλκινος τρίποδας με αφιέρωση στον Απόλλωνα δίνουν μια άλλη διάσταση στο Μουσείο και προσφέρουν σημαντικά στοιχεία για την εξέλιξη της τέχνης στην Εύβοια, ενός νησιού που έπαιξε ιδιαίτερο ρόλο στα πολιτικά και ιστορικά δρώμενα του ελλαδικού χώρου. Το Αρχαιολογικό Μουσείο Χαλκίδας εποπτεύεται από την ΙΑ' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.

Σταδιακά  τα εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Χαλκίδας πρόκειται να μεταφερθούν στο νέο διαχρονικό Μουσείο της πόλης, την Αρέθουσα, που εδώ και λίγο καιρό άνοιξε τις πύλες του.

      

Για το νέο Μουσείο διαβάζουμε σε πρόσφατο Δελτίο Τύπου :

Το 1979, μετά από συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, το παλαιό οινοπνευματοποιείο «Αρέθουσα» στη Χαλκίδα χαρακτηρίζεται ως έργο τέχνης που χρειάζεται ειδική προστασία, ενώ η καλή κατάστασή του και η γειτνίασή του με την αρχαία πηγή της Αρέθουσας το καθιστά κατάλληλο για Μουσείο.

Τριανταεπτά χρόνια αργότερα το κτήριο, επισκευασμένο και αναστηλωμένο, ανοίγει τις πύλες του για το κοινό, φανερώνοντας τους λόγους της γοητείας που για πάνω από έναν αιώνα ασκεί ως βιομηχανικό μνημείο και ως αστικό τοπόσημο στους κατοίκους της πόλης και τους επισκέπτες της Εύβοιας.

Μέσα από την περιδιάβαση στο χώρο ο επισκέπτης θα μπορεί προς το παρόν να παρακολουθήσει την αρχιτεκτονική φυσιογνωμία του κτηρίου καθώς και μικρό εισαγωγικό τμήμα της μόνιμης αρχαιολογικής έκθεσης του Μουσείου.

Για το διάστημα από το Μάρτιο ως και τον Ιούνιο του 2016 το Μουσείο θα είναι ανοικτό για το κοινό κάθε Πέμπτη από τις 09.00 ως τις 15.00, ενώ σχεδιάζονται ειδικές δράσεις και εκδηλώσεις.

Την πρώτη ημέρα επίσκεψης, 10 Μαρτίου 2016, θα εμψυχώνουν την επίσκεψή σας αρχαιολόγοι της Εφορείας.

Τόπος: Αρχαιολογικό Μουσείο Χαλκίδας «Αρέθουσα», Συμβολή οδών Αρεθούσης και Κιαπέκου

Είσοδος ελεύθερη. Σχολεία κατόπιν συνεννόησης Πληροφορίες: Εφορεία Αρχαιοτήτων Εύβοιας, 22210 22402

    

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ : Παπαδημητρίου Νίκος, Πουρίδη Κατερίνα, Ράαντ Χρήστος

VI. ΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΜΕΓΑΡΟ

Το Δικαστικό Μέγαρο Χαλκίδας βρίσκεται μεταξύ των οδών Ελευθερίου Βενιζέλου, Συγγρού, Καραμουρτζούνη και Κριεζώτου. Είναι   ρυθμού αρχαϊκού, με προπύλαια και περίστυλη είσοδο, μαρμάρινες σκάλες, μεγάλο αίθριο στο κέντρο, αετώματα και στέγες με κεραμοσκεπή. Γύρω από το ανοιχτό προαύλιο αναπτύσσονται οι δικαστικές αίθουσες : Εισαγγελία, Πταισματοδικείο, Πρωτοδικείο, Κακουργοδικείο. Στην αυλή βρίσκεται η προτομή του  Ηλία Κρίσπη, Χαλκιδέου καθηγητή του Ιδιωτικού και Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου.

Χτίστηκε σε οικόπεδο που παραχώρησε ο δήμος Χαλκιδέων, ύστερα από την κατεδάφιση των παλαιών τειχών της πόλης. Το 1902 δημοπρατήθηκε η μελέτη του έργου και ανατέθηκε στον Ποθητό Καμάρα. Το 1905 δημοπρατήθηκε η κατασκευή του έργου και ανατέθηκε στον εργολάβο Παναγή Μακρή. Οι εργασίες θεμελίωσης άρχισαν τον ίδιο χρόνο, ενώ η επίσημη τελετή θεμελίωσης έγινε το 1906. Το κτίριο αποπερατώθηκε το 1909. Όπως και τα περισσότερα Δικαστικά Μέγαρα στην Ελλάδα, είναι δωρεά του εθνικού ευεργέτη Ανδρέα Συγγρού, του οποίου η προτομή βρίσκεται δεξιά της εισόδου. Από το 1994 έχει χαρακτηρισθεί ως διατηρητέο μνημείο. Στην πρόσοψή του το Δικαστικό Μέγαρο φέρει την επιγραφή «Θέμιδος Μέλαθρον».

ΘΕΜΙΔΟΣ ΜΕΛΑΘΡΟΝ

Το όνομα Θέμις προέρχεται από το ρήμα τίθημι, που σημαίνει θέτω, τοποθετώ, «φέρω τι εις τινα  θέσιν», και συνεπώς εμπεριέχει αρχικά την έννοια του τεθειμένου και κατ' επέκταση του δικαίου και της ηθικής τάξης, ως κάτι που έχει τεθεί θεϊκά και αφορά κατά το μύθο τόσο τους ανθρώπους όσο και τους θεούς. Επομένως, έρχεται σε αντιδιαστολή προς το γραπτό νόμο που έχει επιβληθεί από την Πολιτεία.

Σύμφωνα με τη Θεογονία του Ησιόδου, η Τιτανίς Θέμις ήταν κόρη της Γαίας και του Ουρανού, και, πέραν της θεϊκής δικαιοσύνης, φρόντιζε για τη διαφύλαξη της φιλοξενίας και την προστασία των αδύναμων. Συν τοις άλλοις, ήταν η πρώτη κάτοχος του Μαντείου των Δελφών, το οποίο έπειτα χάρισε στην αδελφή της Φοίβη, γιαγιά του Απόλλωνα. Ύστερα από την εγκαθίδρυση της βασιλείας του Δία έγινε η δεύτερη σύντροφός του. Παιδιά τους ήταν οι Μοίρες και οι Ώρες.

Μεταβαίνοντας τώρα στη λέξη «μέλαθρον», αρχικά έτσι καλούνταν η κύρια δοκός που υποβάσταζε τη στέγη μιας οικίας ή ενός δωματίου ή το προεξέχον μέρος της δοκού αυτής. Μετέπειτα η λέξη άρχισε να δηλώνει τη στέγη, την οροφή, και κατ' επέκταση την οικία και αργότερα το μέγαρο.

Ως προς την προέλευσή της, δεν υπάρχει μέχρι τώρα κάποια ικανοποιητική ερμηνεία. Η πρόταση ότι προέρχεται από το Μέλας, με τη δικαιολόγηση πως η δοκός αυτή είναι συνήθως μαυρισμένη από τον καπνό της εστίας, είναι πιθανότατα προϊόν παρετυμολογίας.  Η άλλη άποψη ότι η λέξη είναι συγγενής με το «βλωθρός», που σημαίνει υψηλός, μεγαλοπρεπής δεν  έχει τεκμηριωθεί.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΥΓΓΡΟΣ

Ο Ανδρέας Συγγρός (1830 Κωνσταντινούπολη - 1899 Αθήνα) ήταν Έλληνας τραπεζίτης, πολιτικός και εθνικός ευεργέτης. Ασχολήθηκε πρώτα με το εμπόριο και στη συνέχεια επεκτάθηκε στον τραπεζικό κλάδο, φτάνοντας να δανείζει την Οθωμανική Αυτοκρατορία και την Ελλάδα.

Με την εγκατάστασή του στην Αθήνα ανέπτυξε σημαντική επιχειρηματική δραστηριότητα εμπλεκόμενος σε ένα από τα πρώτα χρηματιστηριακά σκάνδαλα της Ελλάδας, γνωστό ως Λαυρεωτικό ή Λαυριακό, σκάνδαλο, που επέφερε και την πτώση της κυβέρνησης Επαμεινώνδα Δεληγιώργη. Το 1881 ίδρυσε την Τράπεζα Ηπειρο-Θεσσαλίας, στην οποία το ελληνικό κράτος είχε παραχωρήσει το δικαίωμα της έκδοσης και κυκλοφορίας χαρτονομίσματος στις «Νέες Χώρες».

Παράλληλα με τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες ασχολήθηκε, λόγω και της φιλίας του με τον Χαρίλαο Τρικούπη, με την πολιτική, εκλεγόμενος πολλάκις βουλευτής. Θεωρείται ως ο κύριος υπεύθυνος για την πτώση της κυβέρνησης Θεόδωρου Δηλιγιάννη, καθώς και ένας από τους παράγοντες που συνέβαλαν στη χρεοκοπία της Ελλάδας το 1893, αφού επιχείρησε να αποτρέψει τη σύναψη νέου δανείου από την κυβέρνηση Τρικούπη, προκειμένου να του παραχωρηθούν νέα τραπεζικά προνόμια και να καταφέρει να γίνει μέτοχος της Εθνικής Τράπεζας.

Κατά τη διάρκεια της ζωής του πραγματοποίησε σημαντικές δωρεές σε ευαγή ιδρύματα, ενώ με τη διαθήκη του κληροδότησε μεγάλο μέρος της περιουσίας του στο ελληνικό κράτος και σε εθνικά ιδρύματα για την κατασκευή νοσοκομείων (Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός»), δικαστηρίων και σχολείων. Το φιλανθρωπικό του έργο συνέχισε η σύζυγός του, Ιφιγένεια Μαυροκορδάτου - Συγγρού, η οποία δώρισε στο ελληνικό δημόσιο το Μέγαρο Ανδρέα Συγγρού και το Κτήμα Συγγρού.

O Ανδρέας Συγγρός έχει χαρακτηριστεί από τους ιστορικούς ως ο πιο ισχυρός άνδρας της εποχής του, μετά το Βασιλιά Γεώργιο Α΄,  με αμφισβητούμενο ρόλο και αδιαμφισβήτητο φιλανθρωπικό έργο.

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ : Παπουτσής Γιώργος, Σάμιος Κώστας, Σταμέλος Νίκος

VII. ΟΔΟΣ ΑΓΓΕΛΗ ΓΟΒΙΟΥ

Η κεντρική οδός Αγγελή Γοβιού αρχίζει από την πλατεία Αθανάτων στην παλιά γέφυρα και συναντά κάθετα τη λεωφόρο Βενιζέλου. (Η προέκτασή της, μετά τη Βενιζέλου, ονομάζεται Φαρμακίδου). Ονομάσθηκε έτσι προς τιμήν του Αγγελή Γοβιού, αγωνιστή της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

ΑΓΓΕΛΗΣ ΓΟΒΙΟΣ

Ο Αγγελής Γοβιός ή Γοβγίνας (1780-1822) ήταν οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης που διακρίθηκε στην οργάνωση του Αγώνα στην Εύβοια. Γεννήθηκε το 1780 στην Λίμνη Ευβοίας. Το πραγματικό επίθετο του Αγγελή, κατά την προφορική παράδοση, ήταν Τζουτζάς ή Τζοτζάς, όνομα που υπάρχει και σήμερα στη Λίμνη. Το Γοβιός ήταν παρατσούκλι.

Μαζί με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, τον Αθανάσιο Διάκο και πολλούς ακόμη πρωτεργάτες της Επανάστασης του 1821, θήτευσε στη φρουρά του Αλή Πασά και διδάχθηκε τις πολεμικές τέχνες στη στρατιωτική σχολή του θρυλικού Αλβανού ηγέτη της Ηπείρου. H συμμετοχή του στη μάχη της Γραβιάς τον έκανε ξακουστό για τη γεναιότητά του και το θάρρος του. Ο  πλοίαρχος Κριεζής τον αποκάλεσε «αετό της Εύβοιας». Ορίστηκε αρχηγός της Επανάστασης στην Εύβοια και το Μάιο του 1821 αντιμετώπισε νικηφόρα τον Ομέρ Βρυώνη στα Βρυσάκια, κοντά στα Ψαχνά.

Στις αρχές του 1822 είχε σκοπό να αποκλείσει πρώτα τους Τούρκους της Χαλκίδας και μετά να προχωρήσει εναντίον της Καρύστου. Έχοντας επίγνωση των δυσκολιών κάλεσε σε ενίσχυση τους Ολύμπιους αγωνιστές, που ήταν στις Σποράδες και άλλους οπλαρχηγούς, όπως ο αδελφός του, Αναγνώστης Γοβγίνας. Η συγκέντρωση των αγωνιστών κανονίστηκε να γίνει στα Βρυσάκια στις 28 Μαρτίου, τη νύχτα. Χίλιοι Τούρκοι που αντιλήφθηκαν τη συνάντηση αυτή ξεκίνησαν από τη Χαλκίδα και κατέλαβαν τα Δυο Βουνά. Από κει απόσπασμα  ιππέων κατευθύνθηκε προς τα Βρυσάκια. Ο Γοβγίνας, μόλις αντιλήφθηκε τις κινήσεις των Τούρκων, θέλησε να τους αντιμετωπίσει αμέσως, χωρίς να περιμένει να ξημερώσει. Κατά την καταδίωξη του τουρκικού αποσπάσματος έπεσε σε ενέδρα στα Δυο Βουνά  και κυκλώθηκε από παντού. Στη συμπλοκή που ακολούθησε σκοτώθηκε, όπως και ο αδελφός του Αναγνώστης. Το μεγαλύτερο, όμως, μέρος των Ελλήνων στρατιωτών πρόλαβε και διασώθηκε.

Ο θάνατός του στέρησε την επανάσταση στην Εύβοια από ένα σημαντικό στέλεχος. Η προτομή του βρίσκεται στη διασταύρωση της εισόδου για τα Ψαχνά.

Το ακόλουθο δημοτικό τραγούδι που διασώζεται δείχνει τη σημαντικότητα της απώλειας του Αγγελή Γοβιού για την επανάσταση στην Εύβοια.

Για σένα, μωρ’ Αγγελή, κλαίει το Γριπονήσι

που χάθηκες κατακαμπής με όλο το γιουρούσι.

Εσύ δεν επολέμαγες μες στης Γραβιάς το χάνι

μ’ οχτώ χιλιάδες Γκέκηδες και βγήκες παλικάρι;

Μα οι Μπαλαλαίοι τα σκυλιά σούφαγαν το κεφάλι.

Σε κλαίει ούλ’ η Ρούμελη τ’ ήσουνα παλικάρι

VIII. ΠΛΑΤΕΙΑ ΠΟΘΗΤΟΥ ΚΑΜΑΡΑ – ΠΡΟΤΟΜΗ ΓΙΑΝΝΗ ΣΚΑΡΙΜΠΑ

Συνήθως στις πλατείες, που έχουν ονόματα επιφανών Ελλήνων και ξένων (στρατιωτικών, συγγραφέων, πολιτικών, γιατρών κ.λ.π.) υπάρχει και άγαλμα ή προτομή αυτού που έδωσε το όνομά του στην πλατεία. Για παράδειγμα στην πλατεία Κολοκοτρώνη στην Τρίπολη και στην Αθήνα υπάρχει άγαλμα του Κολοκοτρώνη, στην πλατεία Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Θεσσαλονίκη υπάρχει άγαλμα του μεγάλου στρατηλάτη...

Στη Χαλκίδα όμως υπάρχει το παράδοξο : η μικρή πλατεία μπροστά στο στρογγυλό της παραλίας (στην είσοδο του ξενοδοχείου "Παλίρροια") ονομάζεται πλατεία Ποθητού Καμάρα, αλλά η προτομή που υπάρχει σ’ αυτή είναι του Γιάννη Σκαρίμπα.

Είμαστε σίγουροι ότι, αν ζούσε ο μπάρμπα- Γιάννης, θα σχολίαζε με σκωπτικό τρόπο το ...χουνέρι που του σκάρωσαν οι Χαλκιδέοι, να βάλουν την προτομή του σε αλλουνού την πλατεία! Εμείς πάλι το βρίσκουμε εντελώς φυσιολογικό, στην πόλη με "τα τρελά νερά", να συμβαίνουν τέτοιου είδους παράδοξα και ας ...τρελαίνονται οι επισκέπτες με αυτά που βλέπουν.

Ωστόσο πρόκειται για δύο πολύ σπουδαίους δημιουργούς, μη Χαλκιδέους στην καταγωγή, που όμως το έργο τους έχει ταυτιστεί απόλυτα με την πόλη της Χαλκίδας. Αξίζει να τους γνωρίσουμε μέσα από τα σύντομα βιογραφικά τους που ακολουθούν :

Ποθητός Καμάρας

Ο Ποθητός Καμάρας γεννήθηκε στη Τζιά, στις 6 Νοεμβρίου 1861. Μετά τη γέννησή του η οικογένειά του μετακόμισε στην Αθήνα. Σπούδασε στο «Σχολείον των Τεχνών» (Πολυτεχνείο), όπου είχε καθηγητή και τον Ερνέστο Τσίλλερ. Το 1886, διορίστηκε στο γραφείο Νομομηχανικού Εύβοιας, με το βαθμό του εργοδηγού. Το 1891 του ανατίθεται η επίβλεψη των έργων διαπλάτυνσης του πορθμού του Ευρίπου και τοποθέτησης σιδερένιας περιστροφικής γέφυρας.
Τα επόμενα χρόνια :

• επιβλέπει τα έργα κατασκευής του ναού του Αγίου Νικολάου,
• συντάσσει τον «Κτηματολογικό Χάρτη της περιφέρειας Μαντουδίου», εμβαδού 25.000    

              στρεμμάτων,  ιδιοκτησίας του Β. Βουδούρη,

• εκπονεί τα σχέδια για την κατασκευή του κρηπιδώματος του βορείου λιμανιού Χαλκίδας
• συντάσσει μελέτη επέκτασης του σχεδίου πόλεως Χαλκίδας, για την περιοχή από την οικία Μάλλιου (Κόκκινο σπίτι) μέχρι τη γέφυρα,
• αναλαμβάνει την καταγραφή των ζημιών από τους 11(!) σεισμούς του 1894
• σχεδιάζει και επιβλέπει την κατασκευή του Δημοτικού Σχολείου της Λίμνης Εύβοιας και του ξενοδοχείου «ΘΕΡΜΑΙ ΣΥΛΛΑ» στην Αιδηψό,
• ανασυντάσσει τις τεχνικές μελέτες για το Αρχαιολογικό Μουσείο και το Δικαστικό Μέγαρο Χαλκίδας,
• σχεδιάζει και κατασκευάζει, συνεργαζόμενος με τον εμποροβιομήχανο Β. Γεωργιάδη το ξενοδοχείο Παλίρροια,
• σχεδιάζει τα Δημοτικά «Αποχωρητήρια» Χαλκίδας στην πλατεία Αγοράς,
• συντάσσει τη μελέτη και τα σχέδια για την κατασκευή του Μεγάρου Κότσικα (σημερινό Δημαρχείο).

Ο Ποθητός Καμάρας μετακόμισε οριστικά στην Αθήνα το 1911 και πέθανε στις 18/2/1935 από πνευμονία που υπέστη κατά τη διάρκεια επίβλεψης έργου.

Γιάννης Σκαρίμπας

Ο Γιάννης Σκαρίμπας - λογοτέχνης, κριτικός, θεατρικός συγγραφέας, ποιητής και πεζογράφος - γεννήθηκε στην Αγία Ευθυμία Παρνασσίδος της Φωκίδας, στις 28 Σεπτεμβρίου 1893. Ήταν γόνος ιστορικής οικογένειας, αφού ο πατέρας του, Ευθύμιος Σκαρίμπας, ήταν απόγονος αγωνιστών της Επανάστασης του 1821. Ξεκίνησε τις εγκύκλιες σπουδές του στο σχολαρχείο του Αιγίου και τις ολοκλήρωσε στην Πάτρα στο Α' Γυμνάσιο Πατρών. Υπηρέτησε στον Ελληνικό Στρατό ως ανθυπασπιστής στο 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων. Διορίστηκε τελωνο-σταθμάρχης στην Ερέτρια (πρώην Νέα Ψαρά) και το 1915 εγκαταστάθηκε στη Χαλκίδα, για να εργαστεί ως εκτελωνιστής.

Στα γράμματα εμφανίστηκε κατά τη δεκαετία του 1910 με ποιήματα και πεζά που δημοσίευσε σε διάφορα περιοδικά της Αθήνας και στις εφημερίδες «Εύριπος» και «Εύβοια» της Χαλκίδας, χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο Κάλλις Εσπερινός. Η πρώτη του επίσημη εμφάνιση με το πραγματικό του όνομα έγινε το 1929, όταν έλαβε το Α΄ βραβείο διηγήματος για το πεζό «Ο καπετάν Σουρμελής ο Στουραΐτης», το οποίο δημοσίευσε στο περιοδικό Ελληνικά Γράμματα του Κωστή Μπαστιά.

Το έργο του, εντυπωσιακό σε έκταση και ποικιλία, σημαδεύτηκε από την έντονη αντιδικία του με τις καθιερωμένες αξίες της ζωής και του αστικού πολιτισμού. Εισήγαγε επίσης υπερρεαλιστικά στοιχεία στην ελληνική πεζογραφία. Τόσο το εικονοκλαστικό του ύφος όσο και η ιδιόρρυθμη γλώσσα του προκάλεσε αίσθηση για την εποχή εκείνη. Θεωρείται ένας από τους πρωτοπόρους της ελληνικής λογοτεχνίας.

Ο μπαρμπα-Γιάννης, όπως ήταν γνωστός στους φίλους του, έζησε όλη του τη ζωή στη Χαλκίδα και ταξίδεψε ελάχιστα. Πέθανε στις 21 Ιανουαρίου 1984 και ο τάφος του βρίσκεται  στο κάστρο του Καράμπαμπα.

Εργογραφία :

Ο Καπετάν Σουρμελής ο Στουραίτης, διηγήματα (1930)

Καϋμοί στο Γριπονήσι, διηγήματα (1930)

Το θείο τραγί, διηγήματα (1933)

Μαριάμπας, μυθιστόρημα (1935)

Ουλαλούμ, ποιήματα (1936)

Το σόλο του Φίγκαρω, μυθιστόρημα (1939)

Εαυτούληδες, ποιήματα (1952)

Ο ήχος του κώδωνος, θέατρο (1951)

Το Βατερλώ δύο γελοίων, μυθιστόρημα (1959)

Η μαθητευομένη των τακουνιών, τρεις νουβέλες (1961)

Βοϊδάγγελοι, ποιήματα (1968)

Άπαντες στίχοι, ποιήματα (1970)

Το ’21 και η αλήθεια, Η τράπουλα και Οι γαλατάδες, ιστορικά δοκίμια (1971–1977)

Το ’21 και η αριστοκρατία του, ιστορικό δοκίμιο (1978)

Ο σεβαλιέ σερβάν της Κυρίας, θέατρο (1971)

Η περίπολος Ζ΄, διήγημα, χρονικό από τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο (1972)

Τυφλοβδομάδα στη Χαλκίδα, διηγήματα (1973)

Φυγή προς τα εμπρός, μυθιστόρημα (1976)

Η Τράπουλα, δοκίμιο (1975)

Τρεις άδειες καρέκλες, διηγήματα (1976)

Αντι-Καραγκιόζης ο Μέγας, θέατρο (1977)

Τα πουλιά με το λάστιχο, μυθιστόρημα, χρονογραφήματα (1978)

Τα καγκουρώ, θέατρο (1979)

Σπαζοκεφαλιές στον ουρανό, αντι-διηγήματα (1979)

Η κυρία του τραίνου, θέατρο (1980)

Ο πάτερ Συνέσιος, θέατρο (1980)

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ : Παλτόγλου Κλειώ, Πρένγκα Βενετία, Ρεζέ Αναστασία, Ρώσση Όλγα

IX. ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΠΑΛΙΡΡΟΙΑ

Ο Ποθητός Καμάρας συνεργάστηκε με τον εμπορο-βιομήχανο Βασίλη Γεωργιάδη και αποφάσισαν να κατασκευάσουν ένα μεγάλο ξενοδοχείο, το γνωστό ξενοδοχείο ”Παλίρροια”, αφού αγόρασαν στις 22/4/1904 οικόπεδο στο κέντρο της αναπτυσσόμενης παραλιακής περιοχής, μετά την κατεδάφιση των τειχών.

Ο Ποθητός Καμάρας κάνει τα σχέδια του κτιρίου, ακολουθώντας τον τύπο που είχε επιλέξει για το ξενοδοχείο "Θέρμαι Σύλλα", βελτιώνοντάς τον με μορφολογικά στοιχεία που το κατέστησαν ένα από τα σημαντικότερα νεοκλασικά κτίρια της Χαλκίδας. Ως γνήσιος μαθητής του Τσίλλερ στολίζει το κτίριο με τις «κόρες»  που έστεφαν το ημικυκλικό μπαλκόνι του πρώτου ορόφου. Το ξενοδοχείο διέθετε εστιατόριο, καφενείο, θέατρο, σφαιριστήρια. Το θέταρο εγκαινιάστηκε στις 10/6/1906 με το θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη.

Στις 14/5/1968 ο χουντικός «αντιβασιλέας» Γ. Ζωιτάκης υπέγραψε διάταγμα με το οποίο αυξήθηκε ο συντελεστής δόμησης και το επιτρεπόμενο ύψος των οικοδομών σε περιοχές της Χαλκίδας. Έτσι το «στολίδι της Χαλκίδας» κατεδαφίστηκε και στη θέση του υψώθηκε το σημερινό επταόρωφο ομώνυμο ξενοδοχείο.

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ : Ντόϊ Τζόνι, Παλτόγλου Σπύρος, Παππά Ιωάννα

ΠΗΓΕΣ :
ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ Ε., 1836-2000 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΧΑΛΚΙΔΕΩΝ, ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΥΒΟΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ – ΤΜΗΜΑ ΧΑΛΚΙΔΑΣ , ΧΑΛΚΙΔΑ 2002

ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ Ε., Η ΧΑΛΚΙΔΑ ΚΑΙ ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ, ΑΕΜ ΙΣΤ/ΑΘΗΝΑΙ 1970

ΔΗΜΗΤΟΥΛΗΣ Κ., Ποθητός Καμάρας 1861-1935, ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΤΜΗΜΑ Ν. ΕΥΒΟΙΑΣ, ΧΑΛΚΙΔΑ 2009

ΚΑΡΑΠΑΣΧΑΛΙΔΟΥ Α., ΧΑΛΚΙΔΑ Η προσωπογραφία της πόλης, μεσ’ από την οδική ονοματοθεσία της,  ΧΑΛΚΙΔΑ 2012

ΚΑΤΣΑΛΗ Ε., ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΧΑΛΚΙΔΑΣ, διπλωματική εργασία, pdf

http//square gr./oi-sinikies-ths-xalkidas/6350

courses.arch.ntua.gr… kalatheri.pdf (ΧΑΛΚΙΔΑ : ιστορική εξέλιξη και σύγχρονα ζητήματα σχεδιασμού)

EVIA HALKIDA Photos by elias Thalassis (φωτογραφίες παλιάς Χαλκίδας – αρχείο Αχιλ. Περγάμαλη)

ΒΙΝΤΕΟ 4.35’ : Ταξίδι στην παλιά Χαλκίδα, ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΥΧΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΥΒΟΙΑΣ

ΒΙΝΤΕΟ 3.07’ : Η Χαλκίδα που χάθηκε, ΕΥΒΟΪΚΗ ΓΝΩΜΗ

ΒΙΝΤΕΟ 5.34’ : Η Χαλκίδα από drone, www.huffingtonpost.gr


Η  Χαλκίδα πριν την κατεδάφιση των τειχών

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ : Καραπάνου Εύα